Osmanlıca Mahalli Gazete ve Mecmu'alar

عثمانليجه محلي غزه ته و مجموعه لر

Güneş (4 sayı)

1 2 3 4 1 2 3 4 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Ordu Şehri'nde yayınlanan ilk gazete GÜNEŞ adını taşır. 15.Teşrinisanı (Kasım) 1335 (1919) tarihinde, haftalık olarak çıkmıştır. 35x23 ebadında, her sayfasında 3 sütun bulunmak üzere, 4 sayfa olarak yayın hayatına atılan GÜNEŞ Gazetesi'nin başlığı altında : "her şeyden bahseder haftalık gazetedir." cümlesi okunur. Nüshası 5 kuruş, yıllığı her yer için 40 nüsha itibariyle 120 kuruştur.

Güneş'in imtiyaz sahibi ve mesul müdürü İsmail Hakkı Garipoğlu Bey'dir. Gazetenin ilk sayıları, Ordu Şehri'nde bu ebada bir gazeteyi basacak bir matbaa olmadığı için, Giresun'da basılmıştır. 8. nüshadan itibaren de Ordu'da kurulan yeni Ordu Matbaası'nda basılmağa başlanmıştır.

Gazeteyi çıkaran İsmail Hakkı (Garipoğlu) Bey, Ordu'da İlk Tedrisat Müfettişi ve Ordu İdadisi'nde Türkçe Öğretmeni olarak vazife yapıyordu. O tarihlerde karayolu olmadığından, Güneş'i çıkarabilmek için, Giresun'a hayvan sırtında bir buçuk günde gidiyor, dönüşte de vasıta bulursa kayıkla bir günde Ordu'ya dönüyordu.

Haftalık olan GÜNEŞ Gazetesi'ni, bu şekilde iki aya yakın bir müddet, bin bir maddi güçlüklerle karşılaşmasına; bu arada Pontus’cular aleyhindeki yazılarıyla Ordu gençliğini bu dava uğrunda teşkilatlandırmasından memnun olmayan Metropolitin kışkırttığı Pontus cu Rumların tehditleri ve bu yolculukları sırasında kurdukları pusularına rağmen, yılmadan neşretmeği başaran İsmail Hakkı (Garipoğlu) Bey, Güneş'i ilk yayına hazırladığı zaman Ordulu gençlere milli piyesler oynatarak Rumlara karşı birlik ve beraberlik olmalarına çalışıyor ve bunda tamamen başarılı olmuştu.

Gençlerin sahneye koyduğu oyunlara halk büyük bir ilgi gösteriyor, onları maddi bakımdan da destekliyordu. Ordulu gençlerin bu şekilde yapmış oldukları temsillerden sağladıkları paralara, kendi harçlıklarından da katarak topladıkları 1200 lira ile' Giresun'da Maroni Yusuf Accaç Efendi'den düz bir baskı makinesiyle malzeme satın alınarak Ordu'ya getirildi. Adı (ORDU MATBAASI) konulan bu tesisde ilk defa GÜNEŞ Gazetesi basılmağa başladı ve bu tarihten sonra çıkarılan bütün gazeteler, adı birkaç defa değiştirilen bu matbaada basıldı. Ordu Matbaası, 8. sayıdan, 20 Ocak 1920'den itibaren, GÜNEŞ Gazetesi'ni çıkarmağa başladı.

Ordu Matbaası bir ara TÜRKOCAĞI'na devredilmiştir. 1932 yılında Tekâmül Gazetesi tarafından satın alındıktan sonra, Tekâmül Matbaası adını almış ve daha sonrada Gürses Matbaası unvanıyla 1972 yılına kadar Ordu Basınına hizmet görmüştür.

GÜNEŞ Gazetesi, 28 hafta yayınlandıktan sonra, 1920 yılı ortalarında, mali sebeplerin yanı sıra, İsmail Hakkı (Garipoğlu) Bey'in milli eğitim görevlisi olarak, yazılarının bazı çevrelerce hoş karşılanmaması ve devamlı olarak baskı ve tehditler altında bırakılması üzerine, faaliyetini durdurmak mecburiyetinde kalmıştır.

Ancak, milli duyguları çok güçlü bir genç olan İsmail Hakkı (Garipoğlu) Bey, Güneş'ten sonra Ordu'da yayınlanan Ordu, Ordu Bucak gibi gazetelere başyazılar yazmakta devam etmiş, bu kadarıyla da yetinmek istemeyerek, çok sevdiği "Maarif' mesleğinin meselelerini dile getirmek gayesiyle, 15 Şubat 1922 tarihinde yine (GÜNEŞ) adını verdiği 15 günlük bir mecmua çıkarmağa başlamıştır.

İsmail Hakkı (Garipoğlu) Bey, GÜNEŞ Gazetesi'nin maruz kaldığı baskıları GÜNEŞ Mecmuasında şöyle ifade etmektedir:
"Güneş, birçok defa kurşunla, hançerle tehdit edilmiş, fakat yine azminden, fikrinden zerre kadar ayrılmamış; emelinin husulüne kadar çalışmış, uğraşmıştır. Büyük Millet Meclisi teşekkül edinceye kadar bilâ inkıta ateşin mücahadesine devam etmiştir. Fakat bu şanlı tarihten bir müddet sonra, arızi bazı esbab dolayısıyla grup etmek mecburiyetinde bulunmuştu..."

GÜNEŞ Gazetesi, Ordulular tarafından büyük bir ilgi ile okunuyor, bazı nüshaları yüksek fiyatlarla el değiştiriyordu. Bu nüshalarda İsmail Hakkı (Garipoğlu) Bey'in Seçili üslubuyla kaleme aldığı milli duyguları dile getiren makaleleri yer almaktaydı. Fakat bu arada sert tenkitlerde de bulunuyor, gördüğü hataları şiddetle yüzlerine vuruyordu. Yazar, Pontuscuların da bir numaralı hedefi idi. Gazetenin dağıtım ve satışı engellenmek isteniyordu. İsmail Hakkı (Garipoğlu) Bey'in hayatı büyük bir tehlike içinde geçiyordu. Hakkında ileri sürülen iftiralarla mesleği tehlikeye giren İsmail Hakkı (Garipoğlu) Bey, bu şartlar altında GÜNEŞ Gazetesi'ni daha fazla yaşatamamış ve Ordu'nun ilk gazetesi olmak vasfını taşıyan Güneş'i kapatmıştır.

NOT : Bilgiler Araştırmacı Yazar Sıtkı ÇEBİ tarfından hazırlanan "Ordu Basın Tarihi" isimli çalışmadan derlenmiştir. (Sıtkı Çebi-Ordu Basın Tarihi Ordu Valiliği Kültür ve Turizm Müdürlüğü yayınları /Haziran 2006)