Osmanlıca Mahalli Gazete ve Mecmu'alar

عثمانليجه محلي غزه ته و مجموعه لر

Türközü (1 sayı)

1 2

Matbaacı Mehmed Sırrı Bey tarafından 1 Nisan 1920’de “Türközü” adı ile tek yaprak 2 sayfa, üç sütun üzerine dizilen ilk gazete çıkarıldı.
Gazete başlığının “Türk” kelimesi kurşun hurufattan kenar süslerinin yan yana getirilmesiyle hazırlanmış “özü” kelimesi de iri başlığın hemen altında küçük puntolu harflerle dizilmiştir. Başlık üzerinde “Mesleğimiz genc-i İslâm fikirlerini açmaktır” Başlık altında “İlmi, edebi, iktisadi, zirai mubahis ihtiva ve şimdilik haftada bir defa intişar eder” bunun altında da “Milli ve içtimai müstakil Türk gazetesidir” yazısı dizilmiştir.
Milli Kütüphane koleksiyonunda yer alan 1 Nisan 1336 tarihli ilk sayısının ilk sayfasında “Müdâfaa-i Hukûk-ı Millîye Doğru” makalesi ile okuyucularına merhaba dedi. Mehmed Sadık imzalı makalede milli dava yolunu Müdafaa-i Hukuk-u Milliye etrafında toplanmaktan korkmamayı, bunun bir vatan vazifesi olduğunu kaydedilmiştir.
Makalenin sayfa ölçeğine göre uzun olması, gazetenin fikri yazılarının tek elden Mehmed Sadık olduğu kanaati ağır basmaktadır. Mehmed Sırrı, Mehmed Sadık’ın hissettiği milli duygularını alenen ifade etmesine imkân sağlamıştır. Bu iki dostun ilk gazete denemeleri sadece Türk Özü ile sınırlı kalmadığını bir hafta sonra çıkardıkları “Yeşil Irmak” isimli gazetede de görmek mümkündür.
Gazetenin 2. sayfasında Münir Hamdi imzasını taşıyan 23 Mart 1920 tarihli bir şiirde işgal edilen vatanın kurtulması ve Türk’ün büyüklüğünden söz edilmektedir. Türközü’nün ikinci sayfasındaki ilk sütunda “Ezhâr-ı Hikmet” başlığı altında güzel sözlerden derlenmiş 10 maddelik alt alta sıralanmış. Aynı başlık altında yine 10 maddelik güzel sözlerin derlendiği yazıyı bir hafta sonra çıkan “Yeşilırmak” gazetesinde de yer verilmiştir.
İlk sayısının 1 Nisan’da çıkarılmış olmasına rağmen 8 Nisan tarihli çıkması gereken 2. sayının yerine aynı özelliklerdeki “Yeşilırmak” adını taşıyan gazete çıkarılmıştır.
“Türközü” adı altında yayın hayatına başladığı gazetenin daha ilk sayısının mürekkebi kurumadan ikinci sayısını görememiş olmasındaki sebebin ne olabileceği hususunda şimdilik bilgi sahibi değiliz.

NOT: Gazete ile ilgili bilgiler Hüseyin MENÇ tarafından derlenmiştir.